COVID-19 vs. griep: het uitleggen van symptomen aan patiënten
De uitdaging rond COVID-19 en de griep
Sinds de uitbraak van COVID-19 in Nederland begin 2020 heeft het coronavirus zich voortdurend aangepast(4). Dit leidde tot verschillende varianten van het virus, elk met eigen symptomen en mate van besmettelijkheid. Deze varianten hebben zorgverleners voor de uitdaging gesteld om patiënten te informeren over de verschillen, vooral ten opzichte van de griep. Dit artikel biedt een overzicht van de belangrijkste COVID-19-varianten en hun symptomen, en geeft handvatten om dit helder uit te leggen aan patiënten.
De evolutie van COVID-19-varianten
Elke nieuwe variant van het SARS-CoV-2-virus brengt andere symptomen met zich mee. Deze varianten kunnen elkaar opvolgen of tegelijkertijd voorkomen. Het begint met de originele virusstam, die hoofdzakelijk koorts, hoesten, kortademigheid, en verlies van smaak en reuk veroorzaakte. Naarmate het virus muteerde, werden sommige symptomen minder ernstig, maar de besmettelijkheid nam toe.(1)(2)(3)
Hieronder volgt een beknopt overzicht van de meest voorkomende varianten (1)(2):
- Originele virus (Begin 2020): Hoofdsymptomen waren koorts, hoesten, kortademigheid en verlies van smaak en reuk. Dit onderscheidde COVID-19 sterk van de griep, met name door het verlies van reuk en de ernst van ademhalingsproblemen.
- Alfa (Eind 2020): De symptomen bleven vergelijkbaar, maar de variant veroorzaakte soms langdurige klachten, bekend als Long COVID. De nasleep was vaak zwaarder dan die van griep.
- Delta (Midden 2021): Deze variant was besmettelijker en leidde tot ernstigere ademhalingsproblemen, met symptomen vergelijkbaar met Alfa, maar vaak ernstiger.
- Omikron en subvarianten (Begin 2022 – heden): Omikron en zijn subvarianten, zoals BA.1, BA.2, en BA.5, lieten mildere symptomen zien, zoals keelpijn, vermoeidheid en hoesten. Het verlies van smaak en reuk kwam minder vaak voor. Hoewel de symptomen meer op griep lijken, blijft COVID-19 besmettelijker en kan het bij risicogroepen ernstiger verlopen.
- Recente subvarianten (2023-2024): De nieuwste Omikron-subvarianten zoals JN.1 en KP.3 veroorzaken milde symptomen zoals diarree, hoofdpijn, keelpijn en hoesten. Ze zijn vaak moeilijk te onderscheiden van griep, maar de besmettelijkheid blijft hoger. Vooral bij ongevaccineerde of kwetsbare personen kan COVID-19 nog steeds leiden tot complicaties.
Verschillen tussen COVID-19 en griep (1)(2)(3)
Voor zorgverleners is het belangrijk om patiënten te informeren over de verschillen tussen COVID-19 en griep. De symptomen van beide ziekten zijn in de loop van de tijd steeds meer op elkaar gaan lijken, vooral bij de mildere COVID-19-varianten.
Toch zijn er nog enkele belangrijke verschillen:
- Besmettelijkheid: COVID-19, vooral de Omikron-varianten, verspreidt zich sneller dan de griep.
- Complicaties: COVID-19 kan, vooral bij risicogroepen, leiden tot ernstigere complicaties zoals longontsteking of Long COVID.
- Duur van symptomen: De nasleep van COVID-19 kan bij sommige patiënten langer aanhouden dan bij een gewone griep.
Uitleg aan patiënten
Het kan verwarrend zijn voor patiënten om de verschillen tussen COVID-19 en griep te begrijpen, vooral nu de symptomen steeds meer op elkaar lijken. Je kan als zorgverlener benadrukken dat hoewel de symptomen mild zijn, COVID-19 nog steeds besmettelijker is en bij kwetsbare personen tot complicaties kan leiden. Het is daarom belangrijk om patiënten te blijven wijzen op het belang van vaccinatie, zowel tegen COVID-19 als tegen de griep. Enkel PCR-tests kunnen in twijfelgevallen duidelijkheid geven over de diagnose.
Conclusie
De symptomen van COVID-19 zijn door de jaren heen veranderd, met mildere klachten in de meest recente varianten. Toch blijft het virus zeer besmettelijk en kan het, vooral bij risicogroepen, complicaties veroorzaken die ernstiger zijn dan bij een gewone griep. Door duidelijke uitleg en goede informatievoorziening kunnen zorgverleners patiënten helpen beter geïnformeerd te blijven over het belang van vaccinatie en het verschil tussen COVID-19 en griep.
Tabel, in chronologische volgorde (1)(2)
Bronvermeldingen
(1) Rijksoverheid.nl, geraadpleegd op 02/10/2024
(2) RIVM.nl, geraadpleegd op 02/10/202
(3) BBC, geraadpleegd op 02/10/2024
(4) Onderzoeksraad voor Veiligheid, geraadpleegd op 02/10/2024
